Eğitilmemiş, geri, vizyonu olmayan, feraset kavramından habersiz toplumlarda fırsatçılık, yağmacılık, hukuk tanımazlık, devleti soyma yaygın olarak karşımıza çıkar.
Dünya yolsuzluk endeksine bakıldığında eğitime, bilime önem vermeyen ülkelerin azınlık kitle tarafından yağma edildiği görülebilir.
Çağın dışında kalmış toplumların borsaları da o milletin aynası niteliğindedir. Bu yapıda saflar, az bilgililer, aceleciler, kısa yoldan köşe dönme hayali kuranlar güzelce soyulur.
1986 yılından beri en acımasız, en vahşi kapitalizm burada icra edilmektedir. Aradan geçen 37 yılda 200’den fazla şirket battı gösterilerek ortaklar dolandırılmıştır.
Örneğin, Çağlarr Efendi’nin tüm şirketleri ayaktadır ancak borsada işlem gören 3 şirketi battı gösterilmiştir. Zabah ceridesi ayaktadır. Ancak bu şirketin iki hissesi battı gösterilmiştir.
Borsada 5-10-20 yıllık fiyat grafiklerine dolar bazında bakmadan alım yapanlar her zaman zarar eder. Bundan 5-10-20 yıl önce 1 dolar olan hisse şu anda en az 3-4 dolardan işlem görmüyorsa kötü anlamına gelir.
23 yıl önce dolar yaklaşık 0,6 TL idi. 13 yıl önce 1,1 TL idi. 10 yıl önce 2 TL idi. 5 yıl önce ise 4 TL dolayında idi. Bunları bilirseniz hangi hissenin değerinin nereden nereye geldiğini anlayabilirsiniz.
Geri toplumlarda hukuk sadece parası olanların lehine işlediğinden, borsada hırsızlık, vurgun, katliam yapanlar da çok az ceza alır ya da yurtdışına firar ettirilirler.
Sosyal ya da klasik medyada borsa hakkında analizler yapanların yüzde 99’u bağımsız değildir. Bankaların ya da aracı kurumların para ile beslediği kişilerdir. Bunların önerilerini asla dikkate almayın derim.
O halde ne yapacağız, borsada yatırım yapmayalım mı? Öyle bir şey demiyorum. Döviz, altın, emlak, kripto piyasalarında da birçok hırsız, haydut, tuzakçı vardır. Son 3 yılda döviz alanlar (2021 Aralık ayı), kripto emtia alanlar (2022 yılı) çok büyük tuzaklara maruz kalmışlardır.
Borsada doğru şirketleri bulanlar her devirde iyi kazançlar elde etmektedir.
Ali Özdemir
(Eğitimci/Yazar)
