Ülkenin birinde 83 milyon civarı insan yaşarmış. Bu dev kitlenin 2,1 milyonluk dilimi şirketlerin pay senetlerine para yatırarak kazanç elde etmeye ya da birikimini enflasyonun aşındırıcı etkisine karşı korumaya çalışırmış.
Bu ülkede, halka açık yani ortaklık yapmaya uygun 400 şirket söz konusu imiş. Bunların büyük bir dilimi 1-3-5-10-15-20-25-30-35 yıllık periyotlarda reel olarak ortaklarına hiçbir şekilde kazanç sağlamamış. Ancak, borsa ile ilgili kimi aracılar, fonlar, analizciler, ekonomistler bu gerçeği dile getirmekten kaçınıyorlarmış. Zira insanlar hiç kazanç sağlamayan şirketleri öğrendiği zaman sistemin tarumar olma, çökme riski söz konusuymuş.
Okumayı, araştırmayı, karşılaştırma yapmayı sevmeyen insanların çok olduğu bu ülkede yatırım (pay senedi seçimi) kararları çoğunlukla kara düzen yöntemlerle alınıyormuş…1986 yılında açılan hisse alım-satım piyasasında, aradan geçen 35 yılda 200 civarı şirket batarak ortaklarını dımdızlak ortada bırakmış.
Pay senetleri (hisse), dolar, altın, faiz, repo piyasalarından umduğu kazancı bulamayan kimi insanlar da tam bir dipsiz kuyu olan dijital (kripto) para piyasasına yönelmiş. Dünyadaki 200 civarı ülke arasında en çok kripto para alıp satan 4. ülke konumuna da yükselinmiş.
Kıssadan hisse
Pay senetleri piyasasında onlarca tuzak, spekülasyon, dalgalanma, kör nokta, risk söz konusudur. Eğer finansal okur-yazarlığınız iyi değilse, araştırma-inceleme yapmak size zor geliyorsa şirketlere rastgele ortak olmayınız. Size sürekli al-sat yaptırıp sermayenizi buharlaştırırlar.
Çok sağlam 10-20-30-40 şirketin pay senetlerinden dilim-dilim alıp kenara çekiliniz. Yani havuzdan çıkınız. Dijital yazılımlarla (robot diyorlar) saniyeler içinde alım-satımların yapıldığı karmaşa ortamında çabucak boğulursunuz.
Örneğin, 100 bin TL paranız varsa bunu son 35 yılda yatırımcısına reel olarak kazanç sağlamış gerçek şirketlere yatırınız. Saatlik, günlük, haftalık alım-satım işlemlerini çok bilgiliyseniz uygulayınız.
Hangi pay senetlerine para yatıracağımı bilmiyorum diyorsanız, bilenlere sorunuz. Kanunlar yasak koymuş olmasa kendi listemi buraya koyarım. Ama maalesef bu topraklarda doğru söyleyeni 9 köyden kovuyorlar. E-posta ile ulaşanlara sağlıklı gördüğüm pay senetlerini gösteren listeyi iletebilirim.
Ali Özdemir
(Eğitimci/Yazar)
