Finansal okuryazarlığı temel seviyede olanlar için özet bilgiler ileteyim. Bunlar kişisel analizlerimdir. Kesin doğru bunlardır demiyorum.
1. ALTIN
Asla yatırım aracı değildir. Altın fiyatlarını Rothschild ailesi ve etrafındaki baron tefeciler belirler.
Bunlar altının fiyatını 10 yılda bir yukarı iterler. Sonra da aşağı çekerler. 10 yıl önce 1000 dolarını TL yapıp altın alan bir kişi bugün altını satıp dolar almış olsa yine 1000 – 1100 doları olacaktır.
Doların 10 yıllık enflasyonu (erimesi) yüzde 30 olduğu için esasında parasının alım gücü yüzde 30 azalmıştır. Yani, 10 yıl önce 1000 dolar ile 1 çorap alınabilirken bugün 700 çorap alınabilmektedir. Altın yatırım aracı değil, saklama aracıdır. Her eve 1 kilo altın koysak ülkenin sanayileşmesi noktasında milim gelişme olmaz. Altın alıp bunu bankaya yatırmak ülke için daha hayırlıdır.
Yastık altında 500 milyar dolarlık altın olduğu ifade ediliyor. Bu altınların ekonomiye sokulması şarttır. Ülkemiz daha büyük hale gelebilecektir.
2. DÖVİZ
Bir ülkenin parasını satın almak o ülkeye faizsiz borç vermek demektir. Her eve 1000 dolar koysak ülkemiz ileri gitmez. Döviz de yatırım aracı değildir. Dolar ve Euro’da da enflasyon vardır. 1 yıl önce aldığınız 100 Dolar ya da Euro’nun bugünkü değeri yüzde 3-6 daha azdır. Döviz alıp bankaya yatırmak ülke için daha hayırlıdır.
3. GÜMÜŞ
Aynı altın gibidir. Dövizimizin dış ülkelere gitmesine sebep olur.
4. A VE B TİPİ YATIRIM FONLARI
Çok vakti olmayan, borsadan, yatırım araçlarından pek anlamayan kişiler A ya da B tipi fonlardan alabilir. TEFAS adlı web sitesi fonların getirilerini göstermektedir.
5. BORSA
BİST, 1986 yılında açıldı. Amacı, halkın şirketlere ortak olabilmesini sağlamaktır. 2023 yılının haziran ayı itibariyle BİST’te 516 şirketin pay senetleri alınıp satılabiliyor.
Kişisel ölçüm, analiz ve tespitlerime göre BİST’teki hisselerin yüzde 90 hileli, sahte, çürük, tuzaklı, reel getirisi olmayan, ortaklarını soyan, spekülatif, manipülatif, içeriden bilgi sızdıran, temettü vermeyen cinstedir.
Ülkemizin ana akım medyası halkın borsa hakkındaki bilgisini artırmak için asla uğraşmıyor. Hiçbir TV kanalında hileli şirketler anlatılmaz. İnsanlar borsaya itilir. Havuzdaki timsahlar açıklanmaz.
Çok bilgili, araştırmacı, teknik analiz bilenler 516 şirkete de ortak olabilir. Fazla vakti ve çok parası olmayan kişiler 5-10-15-20 pay senedi alıp 1-2-3 yıl beklemelidir.
Senet alırken:
- F/K değerinin 1-2-3-4-5-6 olmasına dikkat edilir.
- PD/DD değerinin 1-2-3 seviyelerinde olması yeğlenir.
- Şirketin her yıl düzenli olarak kâr payı (temettü) verme durumuna bakılır.
- Hissenin günlük işlem hacminin 50 milyon TL ve üzerinde olmasına dikkat edilir.
- Sık sık bedelli sermaye artırımı yapan soyguncu şirketlerden kaçınılır.
- Sermayesi en az 100 milyon TL ve üzeri olan şirketler tercih edilmelidir.
- Halka açıklık oranı yüzde 20’den az olan şirketlerden uzak durulmalıdır.
- Ortak olunan şirketin pay senedinin F/K değeri 12’yi geçtiğinde satış yapılıp başka hisse alınmalıdır.
Ali Özdemir
(Eğitimci/Yazar)
